Korsbandskade, framme
Fremre korsband er eit leddband som er viktig for å kontrollere rørsla til kneet og forhindre at leggen glir framover i forhold til lårbeinet. I tillegg har det ei viktig rolle i å kontrollere rotasjonen i kneet.
Grundig undersøking
Korsbandskade er ein vanleg skade i den aktive befolkninga.
Diagnosen blir stilt gjennom ei grundig klinisk undersøking hos knespesialist. MR er ikkje nødvendig for å stilla diagnosen, men kan vere nyttig i kartlegging av assosierte skadar i kneet (meniskskadar, andre leddbandskadar, bruskskadar). Saman med ortopedkirurgen vil ein då bli einige om den rette behandlinga.
Tilvising og vurdering
Når du har vorte tilvist på grunn av ein fremre korsbandskade i kneet, vil du bli innkalla til undersøking hos knespesialist.
Utgreiing
Det er viktig at du har shorts på ved denne undersøkinga. Diagnosen blir stilt gjennom grundige kliniske testar. Nokre stader må du fylla ut spørjeskjema som graderer din knefunksjon.
Rørsla i kneet må vere normal før ein kan operere. Hevelsen bør også ha gått tilbake. Det er også viktig at styrken i beinet er minst 80% av det friske beinet. Dei fleste pasientar vil ha nytte av 6 veker til 3 månaders strukturert trening hos fysioterapeut før ein opererer. Om ein har skadar av menisk eller brusk som skal reparerast, vil det kunne bety at operasjonen blir gjort raskare etter skaden.
Dersom instabiliteten i kneet er beskjeden, vil dei fleste kunne klare seg utan operasjon, føresett at ein følger rett treningsopplegg og får fysioterapi.
Behandling
Operasjonen går føre seg i narkose. I tillegg er det vanleg at ein får bedøvd nokre av nervane i låret for å gi betre smertestillande effekt etter operasjonen. Ein startar med å gjere ein kikkehullsundersøkelse for å verifisere at korsbandet er avrive. Samtidig behandlar ein assosierte skadar i menisk og brusk. Ein fjernar så restane av det øydelagde korsbandet. Senene som skal brukast til det nye korsbandet blir teken ut. Ved bruk av sikteapparat og røntgenbilete finn ein den rette plasseringa av korsbandet, og ein borar så kanalar i leggbeinet og lårbeinet. Det nye korsbandet blir så dratt inn i desse kanalane, og blir festa. Dei to vanlegaste val av sener til nytt fremre korsband i Noreg er anten kneskjelsene eller hamstringssener. Valet er avhengig av alder, kva slags idrett ein driv og dessutan kva slags arbeid ein har. I nokre tilfelle vil ein også bruke strekkesena til låret eller donorsener.
Du reiser heim same kveld eller dagen etter operasjon.
Oppfølging
Du skal starte hos fysioterapeut 10-14 dagar etter operasjonen. Før dette skal du gjere eigenøvingar som du får delt ut på sjukehuset.
Du vil få resept på smertestillande når du reiser frå sjukehuset.
Kontrollar
Du vil få individuell kontroll hos fysioterapeut/og eller lege i løpet av det neste året.
Dersom du har ein stillesittande jobb kan du vere tilbake på jobb etter cirka 4 veker. Har du ein meir fysisk jobb er det mogleg at ein må vere sjukmeldt opp til 3 månader etter operasjonen, eventuelt få lettare oppgåver på jobb i denne perioden.
Opptreninga
Du tek det med ro heime og ligg mykje med beinet høgt og strokke dei to første vekene. Du skal driva med eigne øvingar.
Oppstart hos fysioterapeut etter 10-14 dagar.
Etter 9 månader og i samråd med fyisoterapeut, kan du byrja idrettsspesifikk trening med vendingar og hopp
Vi tilrår at du ventar i 12 månader før du går tilbake til vridingsidrett som fotball, handball og basketball.
Ver merksam
Sårinfeksjon og blodpropp er sjeldne komplikasjonar etter korsbandoperasjon. Du vil under operasjonen få førebyggjande medisin mot dette.
Ta kontakt med sjukehuset viss du opplever følgjande symptom:
- Feber
- Frostanfall
- Rødhet eller puss frå såra
- Brystsmerter eller kortpustenhet
Kontakt
Førde sentralsjukehus
Ortopedisk avdeling
Førde sentralsjukehus
Svanehaugvegen 2
6812 Førde