Forstuving, forstrekking og ruptur av ledd og leddband i ankel og fot
Sjukdommar og skadar i ankelleddet er relativt vanleg, og kan vere skadar i brusk, sener, inneklemmingstilstandar, betennelsestilstandar i leddhinne og frie lekamar. Ein kikhòlsoperasjon vil diagnostisere kva som er gale med ankelen og gi høve til å behandle sjukdommen/skaden.
Symptom
Ankelleddet blir utsett for sterke krefter både under vanleg aktivitet og sport. Det kan oppstå skadar i leddband, brusk og sener, som kan gi smerter, hevelse og redusert stabilitet.
Etter kvart kan slike skadar gi slitasje med aukande stivleik og smertar. Ankelleddet kan også angripast av gikt eller andre leddsjukdommar, som også kan gi symptom frå leddet.
Målet for utgreiing og behandling av tilstandar i ankelleddet er å gi ein så god leddfunksjon og så lite plagar som mogleg ut frå den skaden eller sjukdommen som er årsak til plagene. Behandling kan vere medisinar, konservativ behandling som trening, og dessutan kirurgisk behandling, som ein kikhòlsoperasjon i leddet.
Tilvising og vurdering
Det er helsepersonell med tilvisingsrett som tilviser pasientar til sjukehus for utgreiing og behandling av sjukdommar og skader i ankelen.
Det er legar, manuellterapeutar (spesialutdanna fysioterapeutar) og kiropraktorar som har tilvisingsrett i Noreg per i dag.
Vanlege fysioterapeutar har likevel ein viktig funksjon i utgreiing og behandling av slike tilstandar, og vil som regel formidle til fastlege korleis tilstanden til pasienten utviklar seg under ein periode med konservativ behandling, slik at pasienten blir tilvist til sjukehus dersom manglande betring under ein periode med trening.
Behandling
Operasjonen skjer som regel i ein lett narkose, og dessutan lokalbedøving.
Dei vanlegaste kikhòla til leddet skjer gjennom 2 innstikk fortil (den fremste delen) på ankelen. Du ligg då på ryggen. Ved behov går vi inn i bakre delen av ankelleddet, og du må då liggje på magen under inngrepet, då kikhòla må leggjast i bakre del av ankelen.
Vi bruker ikkje å gjere begge inngrepa samtidig, fordi du då må løftast rundt på operasjonsbordet, noko som tek tid, og kan gi ein auka risiko under inngrepet.
Vi set inn væske i leddet for å spile det ut for å lette innføringa av kameraet. Når kameraet er komme inn i leddet, gjer vi ei rutinemessig vurdering av leddet, og deretter blir sjølve behandlinga gjord, som avheng av kva vi finn ved vurderinga.
Ved bruskskadar, kan vi reinse opp i laus brusk og også prøve å lage ny brusk med ein syleteknikk. Ved betennelsesvev og arrvev i leddhinna, kan dette barberast bort med ein shaver. Er det ein inneklemmingstilstand, kan ekstra bein fresast ned med ein fres.
Oppfølging
Hudopningane blir som regel sydde med ein hudsutur. Denne skal fjernast etter 12–14 dagar. Bandasjen som ligg på såra etter operasjonen kan gjerne liggje på i 3 dagar før dei blir fjerna og erstatta med enkle Mepore bandasjar eller liknande, som dekkjer opningane godt. Du skal unngå å få vatn på såra dei første 2 vekene, men kan dusje med dusjbandasje. Du skal då ta av denne bandasjen etter dusjing og erstatte han med ein tørr og rein vanleg bandasje.
Du vil etter operasjonen få informasjon om kva som er gjord og korleis du skal forhalde deg til vidare aktivitet. Det er viktig at du bestiller time hos den lokale fysioterapeuten din for behandling i god tid før operasjonen, slik at du har avtale om rehabilitering klar når du blir skriven ut frå avdelinga/dagkirurgen.
Dei fleste blir sjukmelde ein periode på frå 2–6 veker. Nokre skadar tek det lang tid å lækje. Vi skriv den første sjukmeldinga, deretter skriv fastlegen ut sjukmelding ved vidare behov. Du skal bestille ein kontroll til fastlegen 12–14 dagar etter operasjonen, for å ta stinga og opprette kontakt for ei postoperativ oppfølging, for kontroll, sjukmeldingar og føreskriving av nødvendige reseptar på smertestillande. Fastlegen tek også kontakt med oss på operatør/spesialist dersom ikkje alt går som det skal.
Som regel får du kontrollavtale 6 veker til 3 månader etter operasjonen. Dette er litt avhengig av kva inngrep som er utført. Du får informasjon om kontrollopplegg ved utskrivinga, og blir tilskriven om time seinare.
Ver merksam
Dersom du blir raud, varm eller det væskar frå såra, i tillegg til aukande smerter og stivleik i den opererte ankelen i dagane til vekene etter operasjonen, skal du eller behandlar ta kontakt med oss for ein rask kontroll, dette for å utelukke infeksjon eller komplikasjon.
Kontakt
Førde sentralsjukehus
Ortopedisk avdeling
Førde sentralsjukehus
Svanehaugvegen 2
6812 Førde