Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
logo Helse Førde

Fjerning av livmor, ikkje-kreft

Å fjerne heile livmora blir kalla for ein hysterektomi. Livmora kan fjernast med kikhòlsoperasjon (laparoskopi), eller open kirurgi (laparotomi).

Det finst fleire sjukdommar, som ikkje er kreft, der behandlinga er å fjerne livmora. Desse sjukdommane er sjeldan farlege, men kan føre til store plager og nedsett livskvalitet.

Når livmora blir fjerna vil du ikkje lenger ha moglegheit for å bere fram eigne barn, og menstruasjonen stansar. Hormonproduksjonen, som skjer i eggstokkane, vil vere den same. Det er ikkje nødvendig å fjerne eggstokkane sjølv om du fjernar livmora, men av og til kan det vere sjukdom på eggstokkane som gjer at desse også må fjernast. Du vil da få eit brått fall i hormonproduksjon, og plagar som ved overgangsalder. Derfor blir dei fleste som mistar eggstokkane tilboden hormonbehandling i form av plaster, spray eller tablettar.

Tilvising og vurdering

For å få behandling i spesialisthelsetenesta treng du tilvising. Fastlegen er den som oftast tilviser.

Når vi har fått tilvisinga, vil du få svar på om du har rett til utgreiing og behandling i spesialisthelsetenesta.

Før

Førebuande dag

Før operasjon blir du kalla inn til førebuande dag på sjukehuset. Da blir du undersøkt av ein lege/gynekolog, og du får snakke med sjukepleiar, anestesilege og/eller fysioterapeut. Denne dagen får du informasjon om inngrepet, og du vil ha høve til å stille spørsmål.

Ta med liste over faste medisinar og eventuelle allergiar, og oversikt over spesielle behov eller funksjonshemmingar.

Når det er bestemt at du skal operere bort livmora, vil du bli lagd inn på sjukehuset. Det er vanleg å bli innlagt same morgon som du skal opererast.

Førebuingar heime før operasjon

  • Du skal ikkje barbere deg nedantil, 6 veker før operasjon. Dette for å unngå at du lagar små sår i huda som kan auke faren for infeksjon etter operasjonen.
  • Før du drar heimanfrå, må du dusje (same morgon eller kvelden før) med vanleg såpe. Vask deg godt i navlen. Du må gjerne vaske håret, men du må vere tørr i håret på operasjonsdagen for ikkje å fryse.
  • Ikkje bruk bodylotion/hudkrem eller sminke etter at du har dusja.
  • Fjern naglelakk, smykke, ringar og piercingar.

​​Faste

Før operasjonen/undersøkinga må du faste. Dersom du ikkje møter fastande, kan det hende vi må avlyse/utsetje timen.

De siste 6 timane før operasjon/undersøking skal du ikkje ete mat eller drikke mjølk/mjølkeprodukt. De siste 2 timane skal du unngå tyggegummi, drops, snus og røyk. Frem til 2 timer før kan du drikke klare væsker: Vatn, saft, juice utan fruktkjøt, brus, te og kaffi utan mjølk. Du kan svelge medisinar med eit lite glas vatn inntil 1 time før, og pusse tenner og skylje munnen når som helst.

Mat og mjølk/mjølkeprodukt: Skal stoppast 6 timer før
Klare væsker, tyggegummi, drops, røyk og snus: Skal stoppast 2 timer før

Dersom du likevel har ete eller drukke utanom de tidene som står her må personalet få vite det. Før enkelte inngrep skal du drikke ein bestemt mengde næringsdrikk. Strengare regler kan vere naudsynt for nokon. Det får du i så fall beskjed om. ​

 

Under

Vi kan fjerne livmora (hysterektomi) med 3 ulike operasjonsmetodar, der kikhòlskirurgi er den mest vanlege.

  1. kikhòlskirurgi (hysterektomi med laparaskopi)
  2. open kirurgi (hysterektomi med laparotomi)
  3. vaginal hysterektomi (fjernar livmor via skjeden)

I dei tilfella at det kan det vere behov for å bruke open kirurgi, kan årsakene vere:

  • Livmora er for stor til å gjere operasjonen med kikhòlsmetoden.
  • Du har vore operert i magen tidlegare, noko som gjer at det er meir kompliserte forhold.
  • Om det oppstår komplikasjonar under kikhòlsoperasjonen som gjer at vi må ha meir oversikt og sjå inn i magen.

Det er legen din som avgjer kva slags operasjon som er best for deg. Av og til kan vi la livmorhalsen bli igjen, mens andre gonger fjernar vi heile livmora.

Operasjonsdagen

Når du kjem til sjukehuset operasjonsdagen, blir du møtt av ein sjukepleiar som skal gjere deg klar til operasjon. Du får tildelt pasienttøy og ei seng å ligge i. Sjukepleiaren vil fjerne kjønnshår slik at det ikkje er hår på operasjonsområdet. Du vil også bli stilt nokre spørsmål for å kvalitetssikre at alle førebuingar er gjorde rett. Etter kvart blir du køyrd til operasjonsavdelinga, og du vil få narkose før operasjonen begynner. Operasjonen tar vanlegvis 1–2 timar.

 

Fjerning av livmor ved kikhòlsoperasjon

Når livmora blir fjerna med kikhòlskirurgi, vil du komme deg mykje fortare enn om det blir gjort med open kirurgi.

Operasjonen blir gjord med kikhòlsteknikk (laparoskopi). Eit laparoskop er eit tynt kamera som blir ført inn via ei lita opning i navlen. Instrument på størrelse med ei lita fingerbreidde blir handtert via små snitt i huda. Dei indre organa blir undersøkte gjennom laparoskopet. Legen løyser livmora inni magen, og fjernar den enten gjennom skjeden, eller delar den opp og så fjernar han via kikhòlet.

Fjerning av livmor ved open kirurgi

Av og til er det planlagt på førehand at livmora skal fjernast med open kirurgi, mens andre gonger kan det oppstå komplikasjonar under ein kikhòlsoperasjon som gjer at legane må gjere om  til open kirurgi.

Dersom det skulle bli nødvendig, vil det bli laga ein 10–15 cm lang opning på tvers nedst på magen («bikinisnitt»). Dersom det er mistenkt kreft, blir operasjonssåra lagt på langs, frå navlen og ned. Dette for å få enda betre tilgang. Legen opererer så ut livmora inni magen, og fjernar den gjennom snittet på magen.

Fjerning av livmor via skjeden

Når livmora blir fjerna via skjeden utan at vi lagar snitt i huda på magen, kallar vi det for ein vaginal hysterektomi. I dette inngrepet blir også livmorhalsen fjerna, og du treng ikkje lenger å ta celleprøver.

Under denne operasjonen ligg du i gynekologisk leige. Operasjonen vil bli utført i narkose eller med ryggbedøving (spinal anestesi).

 

Etter

Etter operasjonen blir du liggande på oppvakningsavdelinga i nokre timar. Ein lege vil informere deg om korleis operasjonen har gått. Når du er klar, vil du bli flytta til sengeposten.

Det er heilt vanleg å vere svimmel og kvalm etter operasjonen. Du får tilbod om kvalme- og smertestillande tablettar. Det er viktig å komme seg på beina raskt etter operasjonen. Dette vil sjukepleiar hjelpe deg med. Det blir lagt inn eit blærekateter og eventuelt eit dren under operasjonen. Dette blir som oftast fjerna operasjonsdagen, eller dagen etter.

Ved kikhòlskirurgi er det vanleg å vere på sjukehuset til dagen etter operasjon. Ved open kirurgi ligg du på sjukehuset i 1–3 dagar.

Å fjerne livmora er ein relativt stor operasjon, og det tar tid å komme seg etterpå. Her finn du meir informasjon om ulike omsyn du må ta etter fjerning av livmora:  

Alvorlege komplikasjonar er sjeldne, men kan skje ved alle typar operasjonar. Ved open kirurgi kan følgande skje:

  • bløding under eller etter inngrepet
  • infeksjon i blæra, såra eller djupt i magen
  • skade på urinleiar, blære eller tarm (sjeldan)
  • nerveskadar som gir endra kjensle i huda (sjeldan)
  • blodpropp (sjeldan)
  • problem med bedøving (svært sjeldne)

Du kan forvente smerter etter operasjonen. Kor sterke smertene er avheng av kva slags operasjon du har hatt. Du vil få smertestillande jamleg heile døgnet når du er på sjukehuset, og ein resept på smertestillande du kan bruke når du kjem heim.

Ved open kirurgi blir det nokre gonger lagt inn eit epiduralkateter i ryggen som smertelindring etter operasjonen. Dette blir som regel fjerna 1–2 dagar etter operasjonen.

Det er viktig at du gir beskjed om du får smerter som ikkje lèt seg lindre av dei smertestillande tablettane du får. Det er individuelt kor sterke smerter du har etter operasjonen, og vi vil derfor ha individuelle behov for smertestillande.

Ved kikhòlsoperasjon kan det oppstå smerter i skulder og mellomgolvet. Dette på grunn av CO2-gass som blir brukt til å «blåse» opp magen under operasjonen. Å vere i rørsle hjelper mot luftsmerter.

Ved open kirurgi vil operasjonssåra enten bli sydde igjen med tråd som løyser seg opp av seg sjølv, eller såret vil bli stifta igjen.

  • Vi legg bandasje over såra. Bandasjen skal berre skiftast om det kjem blod gjennom. Dei fleste bandasjane som blir brukte toler vatn, og du kan dusje utan å måtte skifte bandasje etterpå. Bandasjen og eventuelle stiftar skal fjernast etter 10–12 dagar. Om det er brukt stiftar under operasjonen, skal du bestille time hos fastlegen din for å få fjerna desse.

  • Om du må hoste eller kaste opp dei første dagane etter operasjonen, er det viktig å halde handflata eller ei pute mot såret. Dette skånar såret fordi sårflatene blir pressa saman.

  • Du bør unngå fysisk trening av magemusklane og tunge løft i 4–6 veker etter operasjonen. Unngå å løfte tunge bereposar, golvvask, snømoking, støvsuging og liknande. Det du klarer å løfte med strak arm, er greitt.

  • Har du små barn og er avhengig av å løfte dei, tenk over kva musklar du bruker. Det går greitt å løfte barnet opp på fanga i sittande stilling med armmusklane. Bruk lårmusklane når du skal plukke opp noko frå golvet.

Ved kikhòlskirurgi vil operasjonen gi deg fire små arr på cirka 1–2 cm.

  • I navlen og i midtlinja, over skambeinet, blir det sett eitt sting med tråd som løyser seg opp av seg sjølv. Dei minste sårflatene blir som oftast trekte saman med «strips», og det blir lagt ein vernande bandasje over.

  • Bandasjen skal ikkje skiftast, og om den ikkje har løyst seg opp etter éi veke, kan du sjølv fjerne henne. Bandasjane skal berre skiftast om det kjem blod gjennom, eller dei har blitt våte etter dusjing eller liknande.

Av og til kan det oppstå infeksjon i operasjonssåra. Om såret væskar, må du reinse det. Utstyr til dette kan du kjøpe på apoteket. Om ikkje infeksjonen går over etter éi veke med behandling, eller infeksjonen blir verre, bør du ta kontakt med sjukehuset.

Du kan få blødingar frå skjeden dei første dagane. Dette er heilt normalt. Bruk bind, ikkje tampong.

Du kan dusje etter eitt døgn. Karbad og basseng bør du unngå til såra har grodd.

Dersom du røyker eller snusar, må du vere merksam på at det kan gjere deg uvel etter operasjonen på grunn av narkosen. Du bør derfor vente med å røyke eller snuse til du har komme heim.

Det som blir fjerna under inngrepet blir sendt til mikroskopisk undersøking. Svaret er vanlegvis klart etter nokre veker. Du blir kontakta per telefon eller brev. I nokre tilfelle får tilvisande lege kopi av svaret og brev om inngrepet.

Som regel er det ikkje nødvendig med kontroll etter du har fjerna livmora. Om det er nødvendig, vil legen informere deg om dette før du reiser heim.

Du må fortsette å ta celleprøver av livmorhalsen kvart tredje år dersom livmorhalsen ikkje er fjerna.

Hugs at du som er nyoperert treng ro og kvile. Trening som aerobic og liknande bør du vente med i minst 6 veker. Ved open kirurgi må du vente 8–12 veker. Det er smerteterskelen som styrer kor fysisk aktiv du klarer å vere i tida etter operasjonen. Du skal ikkje gjere noko som gjer vondt.

Unngå samleie i 10 veker etter operasjonen.

Lengde på sjukmelding er avhengig av kva slags operasjon du har gått gjennom. Ved kikhòlsoperasjon er det standard to vekers sjukmelding. Ved open kirurgi er det vanleg med rundt 4 veker med sjukmelding, avhengig av kor fysisk krevjande arbeid du har.

Ver merksam

Alvorlege komplikasjonar er sjeldne. Ta direkte kontakt med sjukehuset og avdelinga som opererte deg dersom:

Ved fjerning av livmor via skjeden

  • Du har feber over 38 grader som ikkje går over i løpet av to dagar.
  • Du har smerter som ikkje blir lindra når du tar smertestillande medisin.

Ved fjerning av livmor ved kikhòlsoperasjon

  • Operasjonssåra ser raudt og hovent ut, og du har feber over 38 grader som ikkje går over i løpet av to dagar.
  • Bandasjen blir blødd gjennom fleire gonger for dagen.
  • Du har smerter i beina eller svært tung pust.

Ved fjerning av livmor ved open kirurgi

  • Du har feber over 38 grader som ikkje går over i løpet av to dagar.
  • Du får smerter, hevelse i beina eller svært tung pust.
  • Du har sterke magesmerter som ikkje lèt seg lindre av smertestillande medisin.
  • Operasjonssåra er raudt og hovent.
  • Bandasjen blir blødd gjennom fleire gonger for dagen.

Kontakt

Førde sentralsjukehus Kvinneklinikken

Kontakt Kvinneklinikken

Oppmøtestad

Kvinneklinikken er på flyttefot
18. september 2024 starta vi innflyttinga i nye, flotte lokale i Livabygget. Vi er framleis å finne i 5. etasje, og du kan ta trapp eller heis som før. Inngangen til Livabygget, med mor-barn-avdeling, er merka. Her finn du fødeavdeling, gynekologisk sengepost og barneavdelinga. I starten av oktober 2024 flytta kvinneklinikken sine poliklinikkar, som no heiter kvinnepoliklinikken, frå 6. etasje til dei gamle lokala i 5. etasje.

Med flytting følger det litt endringar, og vi jobbar med å få dette på plass så raskt som råd. Ønsker du å nå oss på telefon, har vi dei samme telefonnummera som tidlegare. Velkommen til oss!

Føde- og barselavdeling
All kontakt på dagtid til sekretær i ekspedisjon i 5. etasje, anten direkte ved oppmøte i luke eller på telefon 578 39 233. Etter klokka 15.00 kontaktar du oss på telefon 578 39 233/578 39 132, då går telefon direkte inn på felles vaktrom for gynekologi, føde og barsel. Ved oppmøte i avdelinga etter klokka 15.00: ta direkte kontakt med personalet på vaktrommet i 5. etasje.

Gynekologisk sengepost
All kontakt på dagtid til sekretær i ekspedisjon i 5. etasje, anten ved direkte oppmøte i luke eller på telefon 578 39 233. Etter klokka 15.00 kontaktar du oss på 578 39 233/578 39 132, då går telefonen direkte til felles vaktrom for gynekologi, føde og barsel. Dersom du som pasient har fått time til konsultasjon føl du instruksen på innkallinga i høve oppmøtestad.

Føde poliklinikk
All kontakt via telefon i høve ultralyd. Du kan du ringe på dagtid måndag til fredag frå klokka 08.00 til klokka 15.00 Du treff oss på telefon 578 39 233. Har du time på fødepoliklinikk, så kontaktar du ekspedisjonen i 5. etasje.

Gynekologisk poliklinikk
All kontakt på dagtid til sekretær i ekspedisjon i 5. etasje frå mandag - fredag frå kl.08.00 - 15.00.  Telefon 57839239

Ammepoliklinikk - tysdagar
Har du ønskje om time på ammepoliklinikk, ring sekretær på dagtid måndag til fredag klokka 08.00 - 15.00 på telefon 578 39 233. Tilvising er ikkje naudsynt. Oppmøtestad til ammepoliklinikk er på venterom i 5. etasje.

Samtalepoliklinikk
Har du behov for fødselssamtale må du ha tilvising frå jordmor eller fastlege. Her treff du faste jordmødre som i tillegg til samtalepoliklinikken jobbar ved føde/barsel avdelinga. Oppmøtestad er i 5. etasje. Du må gjerne ha med partner under samtalen.

En stor bygning med en stor plen foran seg

Førde sentralsjukehus

Svanehaugvegen 2

6812 Førde

Finn fram

Transport

Buss

Det går regelmessig rutebussar mellom Førde Sentralsjukehus og Førde Rutebilstasjon.

På nettsidene til skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestadar og tider for Sogn og Fjordane.

Frå Førde er det også gode bussamband til Bergen, Oslo, Ålesund og Trondheim.

Flybuss

Det går direkte flybuss frå Førde Lufthamn Bringeland til Førde Sentralsjukehus for alle fly som landar. Bussen stoppar ved busstoppet på motsatt side av Vievegen, på austsida. Herfrå går flybussen til Førde Lufthamn Bringeland 75 minutt før alle flyavgangar.

Parkering

Det er mogleg å parkere gratis på sjukehusområdet for pasientar og besøkande.

Taxi

Drosjesentralen i Førde er om lag 100 meter frå Rutebilstasjonen. Ved behov er våre tilsette i resepsjonen tilgjengelege 24 timar i døgnet og kan bestille taxi til deg.

 

Praktisk informasjon

Ved Førde sentralsjukehus finn du Sjukehusapoteka Vest HF si avdeling i Sogn og Fjordane.

​​Apoteket gjev tilbod til alle nyutskrivne og polikliniske pasientar ved Førde Sentralsjukehus, samt alle tilsette og besøkande.  Sjukehusapoteket er altså open for alle.

På veg heim frå sjukehuset kan pasientar få med seg alt dei treng av legemiddel og utstyr for vidare behandling heime. I tillegg har apoteket eit stort og variert utval av reseptfrie legemiddel, hudpleiemiddel, kost- og ernæringsmiddel samt andre apotekvarer.

Apoteket gjer klar legemidla medan du ventar og gjev råd om korleis du skal bruke dei på rett måte.

Apoteket forsyner dei fleste avdelingane i Helse Førde med legemiddel, apotekvarer og farmasøytiske tenester og gjev farmasøytisk rådgjeving til mange kommunar i Sogn og Fjordane.

​For å få behandling ved sjukehus eller poliklinikk må du i utgangspunktet vere tilvist frå lege, kiropraktor eller manuell teapeut. Har du trong for legehjelp skal du ringe fastlegen din eller den kommunale legevakta.

Les meir om eigendelar på helsenorge.no

Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Då kan det vere lurt å hugse nokre reglar.

​Det er sjølvsagt heilt greitt så lenge det er pasientane og/eller pårørande og vener som er på bileta.

Det er likevel ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsette. Vi har hatt tilfeller der bilete av medpasientar/tilsette er blitt publisert i digitale media utan deira godkjenning.

Vi håper alle viser respekt for personvernet til alle dei møter under besøket på sjukehuset og avgrensar fotografering til å gjelde eigen familie og vener.

​Ved Førde sentralsjukehus finn du kiosk der du kan kjøpe aviser og andre kioskvarer. Du kan også levere kupongar til Norsk Tipping sine spel.

Alle kantinene i Helse Førde er opne for tilsette, pasientar og pårørande.

​Kantinene på Lærdal sjukehus og Nordfjord sjukehus finn du i underetasjen. Dei har opningstid 10.30 - 14.30.

Hovudkantina ved Førde sentralsjukehus ligg i 2. etasje. Her får du kjøpt varm mat og mykje anna. Den har opent 07.30 - 20.00.
I Førde finn du også ein kafe i 1. etasje innanfor resepsjonen. Denne har opningstid  09.00 - 15.00. Her finn du kaffe, te, anna drikke, påsmurt og kaker m.m.

Kantina ved Indre Sogn psykiatrisenter er open alle kvardagar frå klokka 10.00-13.30.

Kantina på Tronvik er open for tilsette og bebuarar.

​Du kan nytte mobiltelefon ved sjukehusa. Vi oppfordrar likevel alle til å bruke mobilvett og ta omsyn til medpasientar.

Det er viktig å sette telefonen på stille om natta, og på stilleringing eller vibrering om dagen. Av omsyn til dei andre pasientane er det best å gå ut av rommet dersom du må ta ein lengre samtale.

Vi ber om at du inne på pasientrommet ikkje snakkar eller har lyd på mobilen i tidsrommet etter klokka 21.30 til klokka 08.00 neste dag.

Det er gratis trådlaust nettverk for pasientar, pårørande og besøkande på sjukehusa. Dette kan du kople deg til frå din smarttelefon.

Førde sentralsjukehus har sett av hundre parkeringsplassar berre for pasientar og pårørande. Er alle desse plassane opptekne, er det fleire parkeringsområde rundt Førde sentralsjukehus. Ledige plassar på desse områda kan òg nyttast av besøkande.

BLODGJEVARAR og RØRSLEHEMMA har eigne parkeringsplassar mellom anna framfor hovudinngangen og rundt om på sjukehuset sitt område. Dei som kan parkere her, har eige parkeringsløyve. Utan slikt løyve er parkering rekna som ugyldig.

Ordinær parkering for pasientar og pårørande:
Parkeringsplassen er inn frå Svanehaugvegen. Sjå blått område på kartet:

 

Kart over parkeringsplassar ved Førde sentralsjukehus

 

 

​I 6. etasje har Førde sentralsjukehus eige pasienthotell.

Pasienthotellet har 22 senger. Dei er fordelt på seks enkle rom og åtte doble rom. Alle romma er tilpassa rullestolbrukarar.

​Treng du nokon å snakke med? Sjukehuspresten er til for deg anten du er pasient eller pårørande. I møte med denne omsorgstenesta kan du finne ein «fristad» og ein plass å samle tankane. I samtale med sjukehuspresten er det tid og rom for både stort og smått.

Du treng ikkje ha kristen eller religiøs tru for å ta kontakt. Det er ditt liv og dine tankar som har fokus. Det er sjølvsagt og høve til klassiske prestetenester som mellom anna sermoniar og bøn.

Uansett kva du har på hjartet er sjukehuspresten tilgjengeleg for å møte deg, der det passar deg best. Det kan vere på telefon, prestekontoret, pasientrom, i kantina eller kanskje på ein benk ute.

Ta kontakt direkte med Helene Langeland på telefon 908 79 281, eller spør personalet om å tilkalle/avtale tid med prest.

Sjukehuspresten er primært tilgjengeleg i ordinær kontortid, men kan og tilkallast til andre tider.

Kontoret er på plan 2, første dør til høgre for inngangen til kantina.

Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:

  1. Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
  2. Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
  3. Les nøye gjennom vilkåra.
  4. Trykk "Godta" når du har lese og forstått vilkåra.
Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal berre vere nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.
 

Akuttmedisin:
Etter avtale på telefon 57 83 90 82.

Barneavdeling:
Visittider sengeposten 5. etg: Kontakt personale på vaktrommet.

Kirurgisk:
Visittider sengepost 12.30-13.30 og 18.30-19.30.

Kreft:
Visittider sengepost: Har ikkje faste visittider. Ta kontakt med vaktrommet.

Kvinneklinikken:
Far eller medmor kan kome når dei ønskjer utanom kviletid klokka 13.00-15.00. Søsken til barnet og andre besøkande kan takast i mot utanfor avdelinga.

Medisinsk:
Visittider medisinsk sengepost 14.30-15.30 og 19.00-19.45. Til eineromma: Etter avtale.

Nevrologisk:
Ikkje fast visitttid. Pårørande og andre er alltid velkomne.

Ortopedisk:
13.30-16.00 og 17.30-19.30.