logo Helse Førde

Diagnose

Brot i foten

Foten består av 26 knoklar og mange samband med ledd. Ledda blir samla haldne av kraftige leddband, og aktiv funksjon i foten blir tekne hand om av sener og musklar frå legg og fot. Ei rekkje nervar og blodkar som spring i lengderetninga av foten, forsyner foten med blod, kjensle og signal til den finare muskulaturen til foten. Anatomien til foten er fininnstilt, og smertefri funksjon er avhengig av minst mogleg avvik i denne anatomien.

Årsak

Brot eller skadar i foten kan oppstå isolerte, eller som ledd i høgenergiskadar der også andre delar av kroppen blir skadde. I nokre tilfelle vil skadane oppstå som følgje av lang tids overbelasting av knokkelvevet, og det kan oppstå trøyttleiksbrot. I det siste tilfellet vil det vere viktig å vere medvite desse potensielle skadane, då dei lett kan oversjåast, og det er også viktig at pasienten gjer helsepersonell merksam på symptom som kan gi mistanke om slike skadar.

I nokre tilfelle vil skadane oppstå som følgje av lang tids overbelasting av knokkelvevet, og det kan oppstå trøyttleiksbrot Slike skadar vil som oftast fastlegen kunne starte utgreiinga av, og endar som oftast til vurdering på ein ortopedisk poliklinikk for å vurdere behovet for ytterlegare operativ behandling.

Utgreiing

Ved skade i foten, vil ein under utgreiing kartleggje kvar skaden har oppstått, omfanget av skaden og kva behandling som er aktuell for skaden. Ofte vil skadeomfanget avklarast med ei CT-undersøking av foten.

 

CT

Oversikt over ulike brot og skadar i foten

«Ute av ledd» – Luksasjonar»

Ein luksasjon vil seie at eit ledd ikkje lenger ligg anatomisk riktig, og kan finnast i alle delar av foten. Somme luksasjonar krev mykje energi for å oppstå, og er såleis alvorlege skadar. Det er viktig at leddet blir sett på plass så fort som mogleg, og krev i mange tilfelle kirurgisk behandling innan få timar.

Luksasjonar kjem av skadar av leddband, ofte med samtidig skade av knoklar og ledd. Ser ein det nødvendig, må ein i ein del tilfelle også behandle følgjande brot, og i nokre tilfelle er det nødvendig å fusjonere ledd som er sterkt skadde.

Brot

I alle knoklane i foten kan det i utgangspunktet oppstå brot, men ikkje alle treng kirurgisk behandling. Her følgjer ei oversikt over ulike typar brot og mogleg behandling:

  • Komplisert blodforsyning og omfattande leddsamband mot tilgrensande knoklar
  • Skadeomfanget blir avklart med CT-bilete
  • Vil i dei fleste tilfelle krevje operasjon

  • Knokkelen er i utgangspunktet ikkje sterk
  • Skadeomfanget blir avklart med CT-bilete
  • Blir operert dersom leddskadane vil gi plager i framtida, eller hælen blir veldig brei

  • Blir ofte skadd som ledd i andre skadar i foten
  • Skadeomfanget blir avklart med CT-bilete
  • Ved store feilstillingar i leddet, eller fare for tap av framtidig fasong og funksjon i fot, vil ein operere

  • Blir ofte skadd som ledd i andre skadar i foten
  • Skadeomfanget blir avklart med CT-bilete
  • Ved store feilstillingar i leddet, eller fare for tap av framtidig fasong og funksjon i fot, vil ein operere

  • Vanlegvis ikkje behov for operasjon
  • Operasjon dersom det er store skadar i leddet, eller stor feilstilling i brotet

 

Skadar i fot som treng operativ behandling

Om ein skade skal behandlast med operasjon, avheng ikkje berre av skaden, men også individuelle forhold. Dårleg sirkulasjon i beinet som følgje av røyking og diabetes, manglande evne til samarbeid, eller låge krav til funksjon, trekkjer i retning av ikkje-operativ behandling.

Bindevevet i foten er svært lausmaska, dette tillèt store hevelsar i foten ved skadar. Dersom det er ein skade som skal opererast, er det viktig at hevelsen er tilstrekkeleg under kontroll før operasjon. Dette inneber:

  • Total avlasting av foten fram til operasjon
  • Pålegging av komprimerande bandasje og/eller gips
  • Unngå at foten blir halden under hjartehøgd
  • Blodfortynnande medisinar for å hindre blodpropp

Førebuingar ved operasjon

Ved operasjon skal du faste frå midnatt før operasjonsdagen. Det vil seie at du ikkje kan ete, røykje, bruke snus, tyggje tyggjegummi eller pastillar. Du kan og bør drikke klare væsker (vatn eller saft), men ikkje mjølkeprodukt og jus, fram til 2 timar før operasjonen.

Dersom ein ved kirurgisk behandling set inn metall eller anna framandmateriale, vil ein gi antibiotika før, under og etter operasjonen for å hindre infeksjon.

Skadar som ikkje treng operativ behandling

Ein skade som ikkje treng operasjon, vil likevel trenge adekvat behandling:

  • Gips eller avlastande ortosar fram til skaden er hela
  • Regelmessig oppfølging med røntgenbilete, anten ved ortopedisk poliklinikk, eller i samarbeid med legevakt
  • Forventa behandlingstid for dei fleste brotskadar er 6-8 veker
  • Behov for å endre til operativ behandling blir fortløpande vurdert

Oppfølging

Etter behandling med operasjon vil dei fleste følgjast opp etter standardiserte rutinar:

  • Gips blir lagd på fram til dei første røntgenbileta etter operasjon
  • Totalavlasting, eventuelt gradert belasting fram til forventa heling, med eller utan gips
  • Smertestillande medisinar
  • Individuell vurdering i forhold til vidare bruk av blodfortynnande medisinar
  • Oppfølging på poliklinikken fram til skaden er ferdigbehandla
  • Vanleg behandlingstid for brot er 6-8 veker, medan for leddbandskadar vil behandlingstida kunne vere opp mot 12 veker.

Kontakt

Førde sentralsjukehus Ortopedisk avdeling

Kontakt Ortopedisk avdeling
En stor bygning med en stor plen foran seg

Førde sentralsjukehus

Svanehaugvegen 2

6812 Førde

Finn fram

Transport

Buss

Det går regelmessig rutebussar mellom Førde Sentralsjukehus og Førde Rutebilstasjon.

På nettsidene til skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestadar og tider for Sogn og Fjordane.

Frå Førde er det også gode bussamband til Bergen, Oslo, Ålesund og Trondheim.

Flybuss

Det går direkte flybuss frå Førde Lufthamn Bringeland til Førde Sentralsjukehus for alle fly som landar. Frå Førde Sentralsjukehus går flybussen 70 minutt før alle flyavgangar.

Parkering

Det er mogleg å parkere gratis på sjukehusområdet for pasientar og besøkande.

Taxi

Drosjesentralen i Førde er om lag 100 meter frå Rutebilstasjonen. Ved behov er våre tilsette i resepsjonen tilgjengelege 24 timar i døgnet og kan bestille taxi til deg.

 

Praktisk informasjon

Ved Førde sentralsjukehus finn du Sjukehusapoteka Vest HF si avdeling i Sogn og Fjordane.

​​Apoteket gjev tilbod til alle nyutskrivne og polikliniske pasientar ved Førde Sentralsjukehus, samt alle tilsette og besøkande.  Sjukehusapoteket er altså open for alle.

På veg heim frå sjukehuset kan pasientar få med seg alt dei treng av legemiddel og utstyr for vidare behandling heime. I tillegg har apoteket eit stort og variert utval av reseptfrie legemiddel, hudpleiemiddel, kost- og ernæringsmiddel samt andre apotekvarer.

Apoteket gjer klar legemidla medan du ventar og gjev råd om korleis du skal bruke dei på rett måte.

Apoteket forsyner dei fleste avdelingane i Helse Førde med legemiddel, apotekvarer og farmasøytiske tenester og gjev farmasøytisk rådgjeving til mange kommunar i Sogn og Fjordane.

​For å få behandling ved sjukehus eller poliklinikk må du i utgangspunktet vere tilvist frå lege, kiropraktor eller manuell teapeut. Har du trong for legehjelp skal du ringe fastlegen din eller den kommunale legevakta.

Les meir om eigendelar på helsenorge.no

Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Då kan det vere lurt å hugse nokre reglar.

​Det er sjølvsagt heilt greitt så lenge det er pasientane og/eller pårørande og vener som er på bileta.

Det er likevel ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsette. Vi har hatt tilfeller der bilete av medpasientar/tilsette er blitt publisert i digitale media utan deira godkjenning.

Vi håper alle viser respekt for personvernet til alle dei møter under besøket på sjukehuset og avgrensar fotografering til å gjelde eigen familie og vener.

​Ved Nordfjord sjukehus og Førde sentralsjukehus finn du kiosk der du kan kjøpe aviser og andre kioskvarer.

Ved Førde sentralsjukehus kan du også levere kupongar til Norsk Tipping sine spel.

Alle kantinene i Helse Førde er opne for tilsette, pasientar og pårørande.

​Kantinene på Lærdal sjukehus og Nordfjord sjukehus finn du i underetasjen. Dei har opningstid 10.30 - 14.30.

Hovudkantina ved Førde sentralsjukehus ligg i 2. etasje. Her får du kjøpt varm mat og mykje anna. Den har opent 07.30 - 16.30.
I Førde finn du også ein kafe i 1. etasje innanfor resepsjonen. Denne har opningstid  09.00 - 15.00. Her finn du kaffe, te, anna drikke, påsmurt og kaker m.m.

Kantina ved Indre Sogn psykiatrisenter er open alle kvardagar frå klokka 10.00-13.30.

Kantina på Tronvik er open for tilsette og bebuarar.

​Du kan nytte mobiltelefon ved sjukehusa. Vi oppfordrar likevel alle til å bruke mobilvett og ta omsyn til medpasientar.

Det er viktig å sette telefonen på stille om natta, og på stilleringing eller vibrering om dagen. Av omsyn til dei andre pasientane er det best å gå ut av rommet dersom du må ta ein lengre samtale.

Vi ber om at du inne på pasientrommet ikkje snakkar eller har lyd på mobilen i tidsrommet etter klokka 21.30 til klokka 08.00 neste dag.

Det er gratis trådlaust nettverk for pasientar, pårørande og besøkande på sjukehusa. Dette kan du kople deg til frå din smarttelefon.

Førde sentralsjukehus har sett av hundre parkeringsplassar berre for pasientar og pårørande. Bommen ved pasientparkeringa opnar seg automatisk. Er alle desse plassane opptekne, er det fleire parkeringsområde rundt Førde sentralsjukehus. Ledige plassar på desse områda kan òg nyttast av besøkande.

BLODGJEVARAR og RØRSLEHEMMA har eigne parkeringsplassar mellom anna framfor hovudinngangen og rundt om på sjukehuset sitt område. Dei som kan parkere her, har eige parkeringsløyve. Utan slikt løyve er parkering rekna som ugyldig.

Ordinær parkering for pasientar og pårørande:
Parkeringsplassen er inn frå Svanehaugvegen. Sjå blått område på kartet:

Kart over parkeringsplassar ved Førde sentralsjukehus
 

​I 6. etasje har Førde sentralsjukehus eige pasienthotell.

Pasienthotellet har 22 senger. Dei er fordelt på seks enkle rom og åtte doble rom. Alle romma er tilpassa rullestolbrukarar.

​Treng du nokon å snakke med? Sjukehuspresten er til for deg anten du er pasient eller pårørande. I møte med denne omsorgstenesta kan du finne ein «fristad» og ein plass å samle tankane. I samtale med sjukehuspresten er det tid og rom for både stort og smått.

Du treng ikkje ha kristen eller religiøs tru for å ta kontakt. Det er ditt liv og dine tankar som har fokus. Det er sjølvsagt og høve til klassiske prestetenester som mellom anna sermoniar og bøn.

Uansett kva du har på hjartet er sjukehuspresten tilgjengeleg for å møte deg, der det passar deg best. Det kan vere på telefon, prestekontoret, pasientrom, i kantina eller kanskje på ein benk ute.

Ta kontakt direkte med Helene Langeland på telefon 908 79 281, eller spør personalet om å tilkalle/avtale tid med prest.

Sjukehuspresten er primært tilgjengeleg i ordinær kontortid, men kan og tilkallast til andre tider.

Kontoret er på plan 2, første dør til høgre for inngangen til kantina.

Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:

  1. Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
  2. Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
  3. Les nøye gjennom vilkåra.
  4. Trykk "Godta" når du har lese og forstått vilkåra.
Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal berre vere nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.
 

For å avgrense smitte under pandemien kan det vere andre visittider og reglar som gjeld. Sjå Smittestatus virussjukdomar​ for meir informasjon.​​

Akuttmedisin:
Etter avtale på telefon 57 83 90 82.

Barneavdeling:
Visittider sengeposten 5. etg: Kontakt personale på vaktrommet.

Kirurgisk:
Visittider sengepost 12.30-13.30 og 18.30-19.30.

Kreft:
Visittider sengepost: Har ikkje faste visittider. Ta kontakt med vaktrommet.

Kvinneklinikken:
Far eller medmor kan kome når dei ønskjer utanom kviletid klokka 13.00-15.00. Søsken til barnet og andre besøkande kan takast i mot utanfor avdelinga.

Medisinsk:
Visittider medisinsk sengepost 14.30-15.30 og 19.00-19.45. Til eineromma: Etter avtale.

Nevrologisk:
Ikkje fast visitttid. Pårørande og andre er alltid velkomne.

Ortopedisk:
13.30-16.00 og 17.30-19.30.