Igangsetting av fødsel

Trivselskontrollen er ein utvida svangerskapskontroll. Hugs å ta med deg «Helsekort for gravide» og andre papir du har fått av jordmor/lege til kontrollar. Dette er viktig for at vi skal få ei oversikt over korleis svangerskapet har vore. Dei undersøkingane vi gjer på kontrollen, blir ført på helsekortet.

I tillegg til dei vanlege undersøkingane som blir gjorde på ein svangerskapskontroll gjer vi følgjande undersøkingar:

• Ultralydundersøking for å sjå på storleiken på fosteret, fosterrørsler og mengda av fostervatn.

På nokre sjukehus blir det også utført:

• CTG-registrering der ein registrerer hjartelyd, samantrekkingane og fosterrørsla til livmora. Registreringa tek omtrent 30 minutt.
• Vaginalundersøking for å vurdere lengda, fastleiken og opninga til livmorhalsen

Dei aller fleste dreg heim etter den første terminkontrollen med ny avtale/time til andre terminkontroll – overtidskontroll. For dei fleste vil fødselen starte av seg sjølv før overtidskontrollen.  

På overtidskontrollen blir det utført vaginalundersøking for å vurdere lengda, fastleiken og opninga til livmorhalsen. Det kan også bli utført CTG.

Kva metode som blir vald for å setje i gang fødselen din, avheng av resultata frå undersøkingane.

Eit ballongkateter er eit gummikateter med ein ballong i enden.

Kva skjer under behandlinga?

Legen fører kateteret inn i livmora gjennom skjede og livmorhals. Du må liggje med beina i beinbehaldarar medan kateteret blir sett på plass. Når kateteret er på plass, blir ballongen/ballongane fylte med sterilt saltvatn slik at den/dei utvidar seg og trykkjer på livmorhalsen. Denne er ikkje til hinder for vanleg aktivitet som rørsle, dusj og toalettbesøk. Det er vanleg at det kjem utflod blanda med litt friskt blod frå skjeden etter at kateteret er sett på plass.

Korleis verkar kateteret?

Irritasjon og trykk frå ballongen mot livmorhalsen fører til at prostaglandsin blir frigjort. Prostaglandin er med på å modne livmorhalsen.

Korleis opplever du behandlinga?

Kort tid etter at kateteret er sett inn, kan du oppleve modningsrier i livmora (menstruasjonsliknande smerter). Desse smertene varierer i intensitet og styrke og er som oftast forbigåande. Hos nokon vil desse gå over til rier og føre til fødsel.

Dei fleste kan reise heim etter at kateteret er sett på plass. Når du dreg, får du ein avtale om når og kvar du skal komme tilbake til vidare behandling. Om det er tilstandar hos deg eller fosteret som treng ekstra overvaking, vil innlegging bli vurdert av legen.

Kateteret blir som regel liggjande til neste morgon. Du skal kontakte avdelinga dersom kateteret fell ut, vatnet går, du byrjar å blø, får feber, dersom det er mindre fosterrørsler enn vanleg eller anna bekymring.

Målet med denne behandlinga er å modne livmorhalsen og stimulere til samantrekkingar og rieaktivitet. Hormonet prostaglandin blir framstilt syntetisk, og blir brukt for å oppnå denne effekten. Prostaglandin kan bli gitt i form av ei stikkpille/ein kapsel som blir lagd inn i skjeden eller det kan bli gitt som ein tablett som du svelgjer.

Kva skjer under behandlinga?

Ved denne behandlinga er du innlagd på sjukehus. Før behandlinga startar, vil lege/jordmor gjere ei vaginal undersøking for å vurdere lengda på livmorhalsen, posisjon, kor mjuk han er og om han har byrja å opne seg, og kvar i bekkenet barnet er (kalla Bishops skår).

Det vil bli teke ei CTG-registrering av barnet både før og under behandlinga. CTG (carditokografi) er ei elektronisk overvaking av hjarteslaget og aktiviteten til barnet, i tillegg til mors rieaktivitet. Det blir alltid teke ny CTG-registrering før kvar nye dose med prostaglandin blir gitt. Legen vil også vurdere om ultralydundersøking av barnet skal gjerast før behandlinga startar.

Ved stikkpille/kapsel som blir lagd inn i skjeden blir du tilrådd å tømme blæren. Når stikkpilla/kapselen er sett på plass, må du liggje i senga ei stund for å unngå at ho fell ut.  

Kor lenge varer behandlinga?

Kvar fjerde til sjette time blir effekten av behandlinga vurdert, altså ein vurderer om det har hatt nokon effekt på livmorhalsen. Om du får rier/samantrekkingar, vil styrkje og hyppigheita på riene blir fortløpande vurdert.

Det blir gitt ny dose med prostaglandin kvar fjerde til sjette time inntil modning av livmorhalsen er oppnådd, eller du får rier. Kor mange dosar som må til for å oppnå modning av livmorhalsen, varierer frå kvinne til kvinne. Jordmor/lege vil fortløpande vurdere effekt av behandlinga og tilstanden til deg og barnet, og ut frå dette planleggje vidare behandling, oppfølging – og setje i gang tiltak.

Nokre kvinner får hyppige, plagsame kynnarar/samantrekkingar av livmora i samband med denne behandlinga, utan at fødselsriene kjem i gang. Om ikkje desse samantrekkingane fører til opning av livmorhalsen, så har samantrekkingane likevel ein viktig funksjon for modninga av livmorhalsen.

Dersom riene ikkje blir sterkare og regelmessige i løpet av 2-3 timar etter at vatnet er teke, blir det starta eit riestimulerende drypp med Oxytocin. Dette vil påverke livmora til å trekkje seg saman og etablere rier.

Kva skjer under behandlinga?

Jordmora legg inn ein venekanyle i ei av blodårane oppå handa di. Venekanyle er eit tynt plastrøyr som blir liggjande inne i blodåra, og medisinen blir gitt via denne. Slangen blir festa godt med plaster, og du kan bruke handa som vanleg under fødselen.

Dosen blir fortløpande vurdert og justert. Når fødselen blir sett i gang med drypp, blir du kopla til eit CTG-apparat som registrerer hjarteslag hos fosteret og rier.

I nokre tilfelle kjem ikkje riene i gang sjølv om du får drypp. Du kan få samantrekkingar som ikkje får mormunnen til å opne seg eller ikkje får fødselsprosessen til å gå framover. Det kan då vere aktuelt å ta ein pause, før ein igjen set i verk induksjonstiltak. Erfaring viser at ein slik pause er gunstig, og at fødselen kan komme i gang når behandlinga startar igjen.

I nokre tilfelle kjem ikkje riene i gang sjølv om du får drypp. Du kan få samantrekkingar som ikkje får mormunnen til å opne seg eller ikkje får fødselsprosessen til å gå framover. Det kan då vere aktuelt å ta ein pause, før ein igjen set i verk induksjonstiltak. Erfaring viser at ein slik pause er gunstig, og at fødselen kan komme i gang når behandlinga startar igjen.